ارزیابی وضعیت اقتصادی- اجتماعی جنگلنشینان طرح صیانت (طرح جنگلداری چند منظوره) (مطالعه موردی: منطقه دهدز، استان خوزستان)

داشتن طرح های مدیریتی منظم و مدون به منظور اداره جنگل های زاگرس با توجه به مسائل اقتصادی و اجتماعی خاص مردم منطقه مهم است. نظر به اهمیت مسائل زیست محیطی، حفاظت از جنگل ها و بهره برداری صحیح و توسعه و احیاء آن در کنار توجه به مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جزو لاینفک در امور جنگلداری می باشد. در راستای دستیابی به اهداف فوق طرح های جنگلداری در جهت حفظ، احیاء و توسعه در حال اجرا می باشد که یکی از این طرح ها، طرح جنگلداری چندمنظوره دهدز می باشد که از سال 1382 در شمال شرقی شهرستان ایذه در دست اجرا می باشد. هدف این تحقیق ارزیابی وضعیت اقتصادی و اجتماعی جنگلنشینان منطقه از جمله تاثیر طرح بر بهبود وضعیت اشتغال و درآمد، کاهش استفاده از سوخت های جنگلی، کاهش تعداد دام در جنگل و غیره است. در این پژوهش با مقایسه اطلاعات قبل و بعد از اجرای طرح و مشخص نمودن تغییرات حاصله در اثر اجرای هر یک از فعالیت های انجام شده در منطقه، ارزشگذاری آنها از نظر اقتصادی و اجتماعی مشخص شده است. برای جمع آوری اطلاعات از دو روش عمده یعنی روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. در روش اسنادی و کتابخانه ای، اطلاعات مورد لزوم از طریق کتابچه مطالعاتی طرح و مدارک و اسناد موجود بدست آمد. در روش میدانی نیز به طرق مختلف از جمله مصاحبه و تکمیل پرسشنامه اطلاعات جمع آوری شدند. وسیله اصلی مورد استفاده در این تحقیق پرسشنامه می باشد. عدم ایجاد اشتغال و بهبود نیافتن وضعیت معیشتی مردم و عدم مشارکت مردم محلی در طرح از مهمترین نارسایی های طرح بوده است و در مواردی نظیر کاهش استفاده از سوخت های جنگلی و کاهش تعداد دام در جنگل موفق عمل نموده است. همچنین از دیگر نقاط قوت و نقاط ضعف اجرای این طرح می توان به میزان بالای رضایتمندی مردم به ادامه پروژه در منطقه، بهبود در وضع جنگل ها و مراتع در مناطق تحت قرق، عدم عملکرد پروژه در تهیه و اجرای طرح تولید محصولات غیرچوبی، نبود برنامه های آموزشی و ترویجی برای کشاورزان و دامداران و غیره اشاره کرد. از سوی دیگر برخی از فرصت ها و تهدیدهای اجرای طرح صیانت نیز شامل، برپایی یک نظام مدیریت مشارکتی، وجود رودخانه بزرگ کارون در محدوده طرح، آموزش های ترویجی بهره برداران، بی سوادی تعداد زیادی از دامداران و کشاورزان طرح و غیره می باشد.